1. Phân loại sản phẩm:
Dựa vào hình dáng và tiết diện của sản phẩm,
ta có thể phân thành 04 loại sản phẩm:
a. Thép hình: là loại thép đa hình được sử
dụng rất nhiều trong ngành chế tạo máy, xây dựng, cầu đường,… Bao gồm thép có
tiết diện tròn, vuông, chữ nhật, dẹt, lục lăng, tam giác,
góc,…
Các
loại tiết diện
- Thép tròn có đường kính Ø = 8 – 200 mm, có
khi đến
350mm.
- Thép dây có đường kính Ø = 5 – 9mm (có thể
gọi là dây thép), sản phẩm được cuốn thành từng
cuộn.
- Thép vuông có cạnh a = 5 -
250mm.
- Thép dẹt có cạnh của tiết diện h x b = (4 –
60) x (12 –
200)mm2.
- thép có hình tiết diện phức tạp: chữ I, U,
T, thép đườn ray, thép đặc
biệt.
b. Thép tấm: được ứng dụng nhiều trong ngành
chế tạo tàu thủy, ô tô, máy kéo, máy bay và ngành dân dụng. Chúng được phân
thành 03
nhóm.
- Thép tấm dày: S= 4 – 60 mm; B = 600 – 5.000
mm; L = 4.000 –
12.000mm.
- Thép tấm mỏng: S= 0.2 – 4mm; B = 600 – 2.200
mm.
- Thép tấm rất mỏng (thép lá cuộn): S= 0.001 –
0.2 mm; B = 200 – 1.500 mm; L = 4.000 –
60.000mm.
c. Thép ống: được sử dụng nhiều trong ngành
dầu khí, thủy lợi, xây dựng,… Chúng được chia thành 02
nhóm.
- Ống không hàn: là loại ống được cán ra từ
phôi ban đầu có đường kính Ø200 – 350mm, chiều dài 2.000 đến
4.000mm
- Ống cán có hàn: chế tạo bằng cách cuốn tấm
thành ống sau đó cán để hàn giáp mối với nhau. Loại này đường kính đạt đến 4.000
– 8.000mm, chiều dài đạt đến
14.000mm
d. Thép có hình dáng đặc biệt: được cán theo phương pháp đặc
biệt: cán bi, cán bánh xe lửa, cán vỏ oto và các loại tiết diện thay đổi theo
chu kỳ.
2. Máy cán kim
loại:
a. Cấu tạo máy cán kim
loại:
Sơ đồ cấu tạo máy cán kim
loại
Bao gồm 3 bộ phận
chính:
+ Giá cán: là nơi tiến hành quá trình cán: bao
gồm trục cán, gối, ổ đỡ trục cán, hệ thống nâng hạ trục, hệ thống cân bằng trục,
thân máy, hệ thống dẫn phôi, cơ cấu lật trở
phôi,…
+ Hệ thống truyền động: là nơi truyền momen
cho trục cán, bao gồm hộp giảm tốc, khớp nối, trục nối, bánh đà, hộp phân
lực,…
+ Nguồn năng lượng: là nơi cung cấp năng lượng
cho máy, thường dùng các loại động cơ điện một chiều và xoay chiều hoặc các máy
phát điện.
b. Phân loại máy
cán:
- Theo công
dụng:
+ Máy cán
phá.
+ Máy cán
phôi.
+ Máy cán hình cỡ
lớn.
+ Máy cán hình cỡ
trung.
+ Máy cán hình cỡ nhỏ (bao gồm máy cán
dây thép).
+ Máy cán tấm (cán nóng và cán
nguội).
+ Máy cán
ống.
+ Máy cán đặc
biệt.
- Theo cách bố trí máy
cán:
+ Máy cán một giá cán (a): loại này chủ
yếu dùng cán phá hoặc máy cán 2 hoặc3
trục.
+ Máy càn bố trí một hàng
(b).
+ Máy cán bố trí 2 hay nhiều hàng (c,d)
có ưu điểm là có thể tăng dần tốc độ cán ở các giá sau cùng với sự tăng chiều
dài vật
cán.
+ Máy cán liên trục (e) nhóm giá cán thô
được bố trí liên tục, nhóm giá cán tinh được bố trí theo hàng. Thông thường dùng
trong cán thép hình cỡ
nhỏ.
+ Máy cán liên tục (f) các giá cán được
bố trí liên tục, mỗi giá chỉ thực hiện một lần cán. Đây là loại máy hiệu suất
cao.
- Phân loại theo số lượng và sự bố trí trục
cán:
+ Máy cán 2 trục đảo chiều: sau một lần
cán thì chiều quay của trục lại được quay ngược lại. Loại này dùng khi cán phá,
cán phôi, cán tấm
dày.
+ Máy cán 2 trục không đảo chiều: dùng
trong cán liên tục, cán tấm
mỏng.
+ Máy cán 3 trục: gồm loại máy có 2 trục
to và 1 trục nhỏ và loại máy cả 3 trục kích thước bằng nhau (máy cán
Layma).
+ Máy cán 4 trục gồm 02 trục nhỏ làm việc
và 2 trục lớn dẫn động, được dùng nhiều trong cán tấm nóng và
nguội.
+ Máy cán nhiều trục: dùng cán những loại
thép tấm mỏng và cực mỏng. Máy 6 trục, 12 trục, 20 trục, … có những máy đường
kính công tác nhỏ đến 3.5mm để cán ra tấm thép mỏng
0.001mm.
+ Máy cán hành tính: máy bao nhiều nhiều
trục nhỏ và 2 trục to để làm biến dạng kim loại. Mỗi cặp trục nhỏ sau mỗi lần
quay làm mỏng bề dày vật
cán.
+ Máy cán vạn năng loại này trục cán vừa
bố trí thẳng đứng vừa nằm ngang. Máy dùng cán dầm chữ I, hoặc cán phôi
tấm.
+ Máy cán trục nghiêng: dùng khi cán ống
không hàn và máy ép đều
ống.
Nguồn: Sưu tầm tổng
hợp
Biên soạn: TNTD